پزشکی مدرن بار دیگر با یک دستاورد شگفت‌انگیز جهان را متحیر کرد. در ووهان چین، تیمی از پزشکان موفق شدند کوچک‌ترین و سبک‌ترین قلب مصنوعی جهان را در بدن پسربچه‌ای 7 ساله که از نارسایی قلبی شدید رنج می‌برد، کاشت کنند. این جراحی نه‌تنها جان این کودک را نجات داد، بلکه گامی بزرگ در درمان نارسایی قلبی کودکان به شمار می‌رود. در این مقاله، با جزئیات این موفقیت پزشکی، ویژگی‌های قلب مصنوعی جدید و اهمیت آن برای آینده پزشکی آشنا می‌شویم.
داستان کودکی که قلبش دوباره تپید
در می 2024، پزشکان بیمارستان یونیون ووهان، وابسته به کالج پزشکی تونجی، با کودکی 7 ساله به نام جون‌جون روبه‌رو شدند که به دلیل بیماری کاردیومیوپاتی گشادشونده به نارسایی قلبی پیشرفته مبتلا بود.
وضعیت او به‌قدری وخیم بود که پزشکان پیوند قلب را توصیه کردند. اما گروه خونی نادر جون‌جون (O) پیدا کردن قلب اهدایی مناسب را به چالشی بزرگ تبدیل کرد. علاوه بر این، تنش تنفسی و خطر عفونت، شرایط را پیچیده‌تر کرده بود. در نهایت، با رضایت خانواده، تیم پزشکی به رهبری پروفسور دانگ نیانگو تصمیم گرفت از یک قلب مصنوعی پیشرفته استفاده کند.
قلب مصنوعی 45 گرمی شاهکار مهندسی پزشکی
این قلب مصنوعی که تنها 45 گرم وزن و 2.9 سانتی‌متر قطر دارد، کوچک‌ترین و سبک‌ترین دستگاه در نوع خود است. برخلاف قلب‌های مصنوعی سنتی که اغلب برای بزرگسالان طراحی شده‌اند.
این دستگاه به‌طور خاص برای کودکان مهندسی شده است. با فناوری شناوری مغناطیسی (MagLev)، این قلب با سرعت 1500 تا 3600 دور در دقیقه کار می‌کند و جریان خون پایداری را در بدن کودکان کم‌وزن تضمین می‌کند. این دستگاه مانند موتوری قدرتمند عمل می‌کند که به بطن‌های ضعیف قلب اجازه استراحت می‌دهد و در عین حال خون را به‌طور مؤثر در بدن پمپاژ می‌کند.
چرا این قلب مصنوعی متفاوت است؟
قلب‌های مصنوعی یا دستگاه‌های کمک‌بطنی معمولاً به رگ‌های خونی آسیب می‌رسانند یا برای بدن کودکان مناسب نیستند. اما این قلب مصنوعی جدید نتیجه همکاری سه‌ساله بیمارستان یونیون و شرکت فناوری پزشکی شنژن کور (Shenzhen Core Medical Technology) است که از سال 2021 آغاز شد.
برخلاف مدل‌های بزرگسالان، این دستگاه نسخه کوچک‌شده نیست، بلکه تمام ویژگی‌های آن برای نیازهای آناتومیکی و فیزیولوژیکی کودکان طراحی شده است. این شامل مصرف انرژی پایین، عمر باتری طولانی‌تر، پایداری در انتقال‌های اضطراری و کنترل دقیق سرعت چرخش برای تنظیم جریان خون است.
فرآیند جراحی و بهبودی شگفت‌انگیز
جراحی کاشت این قلب مصنوعی در 30 مارس 2025 انجام شد و بیش از پنج ساعت طول کشید. نتیجه؟ تنها یک روز پس از عمل، جون‌جون توانست به‌صورت خودکار نفس بکشد و پنج روز بعد به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شد. پزشکان گزارش دادند که علائم حیاتی او پایدار است و عملکرد قلبش به‌تدریج بهبود می‌یابد.
پدر جون‌جون با قدردانی از پزشکان گفت: «به لطف این تیم پزشکی، فرزندم فرصتی برای زندگی و انتظار برای پیوند قلب پیدا کرده است. امیدواریم پس از رفع التهاب، به خانه برگردیم.»
نارسایی قلبی در کودکان چالشی جهانی
نارسایی قلبی کودکان مشکلی جدی در سراسر جهان است. در چین، سالانه حدود 40 هزار کودک به دلیل نارسایی شدید قلبی بستری می‌شوند و 7 تا 10 درصد آن‌ها به پیوند قلب فوری نیاز دارند. اما کمبود قلب‌های اهدایی باعث شده سالانه کمتر از 100 پیوند قلب برای کودکان انجام شود.
این آمار نشان‌دهنده نیاز مبرم به راه‌حل‌های نوآورانه‌ای مانند قلب مصنوعی جدید است که می‌تواند به‌عنوان پلی تا زمان یافتن قلب اهدایی عمل کند.
چرا این دستاورد اهمیت دارد؟
این موفقیت پزشکی فراتر از نجات جان یک کودک است. این قلب مصنوعی نه‌تنها شکاف جهانی در درمان نارسایی قلبی کودکان را پر می‌کند، بلکه راه را برای آینده‌ای روشن‌تر در مراقبت‌های قلبی کودکان هموار می‌کند.
به گفته پروفسور دانگ نیانگو، این دستگاه می‌تواند به‌عنوان راه‌حلی ایده‌آل برای کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی پیشرفته عمل کند. همچنین، این دستاورد جایگاه چین را به‌عنوان یکی از پیشگامان فناوری پزشکی در جهان تقویت کرده است.
آینده قلب‌های مصنوعی برای کودکان
این قلب مصنوعی در حال حاضر به‌عنوان یک دستگاه موقت برای پشتیبانی از بیماران در انتظار پیوند استفاده می‌شود. اما با پیشرفت‌های آینده، ممکن است به راه‌حلی بلندمدت تبدیل شود.
ویژگی‌هایی مانند شارژ بی‌سیم و سازگاری بیشتر با بدن کودکان در حال بررسی است. این نوآوری می‌تواند امید را به میلیون‌ها خانواده در سراسر جهان بازگرداند که با چالش نارسایی قلبی کودکان مواجه هستند.
این دستاورد پزشکی در ووهان نه‌تنها زندگی جون‌جون را نجات داد، بلکه نشان داد که با ترکیب فناوری پیشرفته و تعهد پزشکی، می‌توان غیرممکن‌ها را ممکن کرد. این قلب کوچک 45 گرمی، امیدی بزرگ برای آینده کودکان مبتلا به نارسایی قلبی است.
