وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از اجرای الگوی تازهای برای ساخت مسکن کارگری خبر داده که بر اساس آن، کارخانجات مسئول معرفی کارگران، دریافت زمین و مدیریت ساخت واحدهای مسکونی خواهند بود؛ مدلی که قرار است با تکیه بر تعاونیها و مشارکت بخش خصوصی، بخش بزرگی از دغدغه مسکن کارگران را کاهش دهد.
بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، داشتن مسکن حق هر فرد و خانواده ایرانی است و دولت موظف شده با اولویت اقشار کمدرآمد، بهویژه کارگران و روستانشینان، زمینه اجرای این حق را فراهم کند. در همین راستا، دولت چهاردهم و وزارت کار، برنامه ساخت گسترده مسکن کارگری را بهطور جدی در دستور کار قرار دادهاند.
ساخت ۳۰۰ هزار واحد مسکن کارگری در ۳ سال
طبق برنامهریزیهای انجامشده، قرار است ۳۰۰ هزار واحد مسکن کارگری ظرف مدت سه سال توسط شرکتهای خانهسازی و با استفاده از ظرفیت تعاونیهای مسکن احداث شود. بر اساس آمارهای وزارت کار، بیش از ۱۰ هزار تعاونی مسکن در کشور فعال هستند که میتوانند نقش مهمی در ساخت مسکن ارزانقیمت و مقرونبهصرفه ایفا کنند.
کارشناسان معتقدند تعاونیهای مسکن، به دلیل حذف واسطهها و مدیریت مشارکتی، یکی از مؤثرترین ابزارها برای خانهدار شدن اقشار حقوقبگیر و کارگری به شمار میروند.
الگوی جدید؛ کارخانهها متولی مسکن کارگران میشوند
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از الگوی جدید ساخت مسکن کارگری رونمایی کرده که بر اساس آن، کارخانجات بهصورت مستقیم مسئول معرفی کارگران، دریافت زمین و مدیریت فرآیند ساخت خواهند بود. به گفته وی، این مدل میتواند سرعت اجرای پروژهها را افزایش داده و هزینهها را کاهش دهد.
میدری با اشاره به اینکه هزینه مسکن بخش قابلتوجهی از سبد معیشت کارگران را تشکیل میدهد، اعلام کرده است که با همکاری وزارت راه و شهرسازی، امکان سرمایهگذاری روی زمین فراهم شده و مسکن سازمانی نیز بهطور رسمی در دستور کار قرار گرفته است؛ به این معنا که زمین به نام کارخانهها واگذار میشود و کارگران از این واحدها بهعنوان مسکن سازمانی استفاده میکنند.
آغاز پروژه ۹۴ هزار واحدی در ۸ استان
شهریورماه امسال، عملیات اجرایی ساخت ۹۴ هزار واحد مسکن کارگری در ۸ استان کشور ( اسامی ۸ استان بهطور رسمی اعلام نشدهاند)با حضور رئیسجمهور و مسئولان وزارت کار آغاز شد. برای این پروژه بیش از ۲۹۰۰ هکتار زمین اختصاص یافته و هدف اصلی آن، تسهیل خانهدار شدن کارگران صنایع بزرگ عنوان شده است.
همزمان با آغاز این طرح، تفاهمنامههایی میان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت راه و شهرسازی و صاحبان صنایع به امضا رسید تا زمین توسط وزارت راه تأمین و عملیات ساخت توسط شرکتهای صنعتی و معدنی انجام شود.
طرح «صنعتشهر»؛ از پروژه مقطعی تا برنامه ملی
در حال حاضر، وزارت تعاون طرح «صنعتشهر» را بهعنوان الگوی جدید ساخت مسکن کارگری دنبال میکند. بر اساس این طرح، کارخانههای بزرگ میتوانند نقش هسته مرکزی را ایفا کرده و شرکتهای کوچکتر را نیز برای ایجاد شهرکهای مسکونی همراه کنند.
وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده که در تمامی استانهای کشور بهجز تهران، البرز و قزوین، امکان واگذاری زمین جدید برای توسعه این طرح وجود دارد. این موضوع باعث شده «صنعتشهر» از یک پروژه محدود، به برنامهای ملی و قابل گسترش تبدیل شود.
برنامهریزی برای ساخت ۵۱۷ هزار واحد مسکن کارگری
بر اساس تفاهمنامه جدید میان وزارت تعاون و وزارت راه و شهرسازی، برنامهریزی برای ساخت ۵۱۷ هزار واحد مسکن کارگری در سطح کشور انجام شده است. طبق این توافق، وزارت راه متعهد شده به میزان سرمایهگذاری صنایع، زمین در اختیار پروژهها قرار دهد؛ حتی در حوزه مسکن سازمانی نیز همین سازوکار پیشبینی شده است.
پیشتر نیز معاون امور تعاون وزارت کار از اجرای همزمان سه الگوی ساخت شخصیساز، پیمانکاری و تعاونی عمرانی خبر داده بود تا متناسب با شرایط زمین، توان مالی کارگران و میزان مشارکت صنایع، بهترین روش ساخت انتخاب شود.
چرا مسکن کارگری اهمیت حیاتی دارد؟
به گفته کارشناسان، مسکن بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از هزینههای زندگی خانوارهای کارگری را به خود اختصاص میدهد. به همین دلیل، تأمین مسکن کارگران نهتنها یک مطالبه اجتماعی، بلکه اقدامی مؤثر در کاهش فشار معیشتی، افزایش امنیت شغلی و ارتقای بهرهوری نیروی کار محسوب میشود.
با آغاز اجرای الگوی «صنعتشهر» در چند استان کشور، به نظر میرسد دولت و بخش خصوصی وارد مرحلهای تازه از همکاری شدهاند؛ مرحلهای که میتواند مسیر خانهدار شدن کارگران را هموارتر از گذشته کند.
























