جهش تاریخی دلار، فراتر از پیشبینیها! چرا پیشبینیهای اقتصادی به واقعیت امروز نرسیدند؟
جهش تاریخی دلار و شوک به بازار ارز
بازار ارز ایران در ماههای اخیر دچار جهشی غیرمنتظره شده است که حتی بدبینترین تحلیلگران اقتصادی را نیز غافلگیر کرده است. در مدت زمانی کوتاه، نرخ دلار بیش از 17 هزار تومان افزایش یافته و از مرز پیشبینیهای معمول عبور کرده است. چرا این تغییرات اقتصادی به این شدت و سرعت رخ داد؟ در این گزارش به تحلیل دلایل جهش اخیر دلار و ریشههای آن پرداختهایم.
بازار ارز در شوک، پیشبینیها بیاثر شدند
با شروع یک جنگ در منطقه و بهدنبال آن تحولات سیاسی شدید، بازار ارز ایران شاهد یک شوک بیسابقه شد. در حالی که تحلیلگران اقتصادی پیشبینیهایی همچون رسیدن دلار به 105 هزار تومان را در بدترین سناریوها داشتند، دلار به سرعت از مرزهای این پیشبینیها عبور کرد و حتی از 130 هزار تومان نیز فراتر رفت. این جهش 30 درصدی در عرض 8 ماه، اقتصاد ایران را وارد مرحلهای جدید و پیشبینیناپذیر کرده است.
چرا پیشبینیهای اقتصادی جواب نداد؟
نکته مهم این است که تحلیلهای اقتصادی و مدلهای پیشبینی، به دلیل تاثیر متغیرهای غیرقابل پیشبینی همچون جنگ و تحولات سیاسی، عملاً از کار افتادهاند. جنگ 12 روزه اخیر و بحرانهای ناشی از آن موجب تغییر قواعد بازی در بازار ارز شد و باعث شد که پیشبینیهای دقیق و علمی نیز در برابر واقعیتهای جدید رنگ ببازند. در ادامه این وضعیت، سیاستهای اقتصادی دولت، از جمله چاپ پول بهعنوان یکی از راهحلها، نیز بر افزایش نقدینگی و بالا رفتن نرخ ارز تاثیرگذار بوده است.
دولت و بانک مرکزی، در مقابل بحران چه کردند؟
با تشدید بحرانهای سیاسی و اقتصادی، دولت به سراغ بانک مرکزی رفت و تصمیم به چاپ پول گرفت که خود یکی از عوامل افزایش نرخ ارز در ماههای اخیر بود. این تصمیمات و سیاستهای اقتصادی نتوانستند پیشبینیهای گذشته را پوشش دهند و به همین دلیل، امروز شاهد نوسانات شدید در بازار ارز هستیم.
آینده دلار؛ مسیر پیشبینی نشده
آیا جهش دلار در آینده ادامه خواهد داشت؟ این سوالی است که همچنان برای بسیاری از تحلیلگران و فعالان اقتصادی باز است. در شرایط کنونی، هیچکدام از مدلهای اقتصادی نتواستهاند تغییرات غیرمنتظرهی سیاسی و اقتصادی را پیشبینی کنند. بهنظر میرسد که در دوران بیثباتی شدید سیاسی، استفاده از ابزارهای کلاسیک پیشبینی اقتصادی کارایی خود را از دست داده است.
نتیجهگیری از دیدگاه فارسیوب
جهشهای اخیر دلار و نوسانات بیسابقه در بازار ارز، نشاندهنده وضعیت پیچیده و پیشبینیناپذیری است که اقتصاد ایران در آن قرار دارد. این تحولات میتواند تاثیرات گستردهای بر زندگی روزمره مردم و همچنین سیاستهای اقتصادی کشور داشته باشد.
