امروزه گوشی‌های هوشمند بخش جدانشدنی از زندگی ما هستند و اطلاعات مهمی مثل پیام‌ها، عکس‌ها و حتی اطلاعات بانکی را در خود نگه می‌دارند. اما گاهی ممکن است نگران این باشیم که گوشی‌مان هک شده یا تحت شنود قرار گرفته باشد. این نگرانی وقتی بیشتر می‌شود که متوجه رفتارهای عجیب در گوشی، مثل مصرف باتری زیاد یا باز شدن برنامه‌ها بدون دخالت خودمان، می‌شویم.
خوشبختانه، با چند روش ساده می‌توانید تشخیص دهید که آیا گوشی شما در معرض خطر است یا خیر و در صورت لزوم، اقدامات لازم را انجام دهید. در این مقاله، به شما نشان می‌دهیم که چطور علائم هک یا شنود را شناسایی کنید و چگونه امنیت گوشی خود را بازیابی کنید.
نشانه‌های هک یا شنود گوشی چیست؟
برای اینکه بفهمید گوشی شما هک شده یا تحت شنود است، باید به نشانه‌های غیرعادی در عملکرد دستگاه توجه کنید. این علائم ممکن است به دلایل مختلفی مثل مشکلات نرم‌افزاری هم رخ دهند، اما اگر چند مورد از آن‌ها را همزمان مشاهده کردید، بهتر است بررسی دقیق‌تری انجام دهید.
مصرف غیرعادی باتری
یکی از اولین نشانه‌های هک، مصرف سریع باتری است. اگر گوشی شما بدون استفاده سنگین، مثل بازی یا تماشای ویدیو، به‌سرعت شارژ خالی می‌کند، ممکن است برنامه‌ای مخرب در پس‌زمینه فعال باشد. برای بررسی، به تنظیمات باتری گوشی بروید و ببینید کدام برنامه‌ها بیشترین مصرف را دارند. اگر برنامه‌ای ناآشنا یا مشکوک دیدید، آن را حذف کنید.
داغ شدن گوشی بدون دلیل
گوشی که بدون استفاده سنگین داغ می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت نرم‌افزارهای جاسوسی باشد. این برنامه‌ها معمولاً در پس‌زمینه اجرا می‌شوند و پردازنده را تحت فشار قرار می‌دهند. اگر این مشکل مداوم است، وقت آن است که گوشی را با دقت بررسی کنید.
ترافیک داده بالا
اگر حجم اینترنت شما به‌سرعت مصرف می‌شود، حتی وقتی از گوشی زیاد استفاده نمی‌کنید، ممکن است برنامه‌ای در حال ارسال داده‌های شما به سرورهای خارجی باشد. به بخش مصرف داده در تنظیمات گوشی بروید و برنامه‌های پرمصرف را چک کنید. اپلیکیشن‌هایی که بدون دلیل منطقی داده زیادی مصرف می‌کنند، می‌توانند مشکوک باشند.
چگونه مطمئن شویم گوشی هک شده است؟
بعد از مشاهده علائم اولیه، باید بررسی دقیق‌تری انجام دهید تا مطمئن شوید مشکل از هک یا شنود است. روش‌های زیر به شما کمک می‌کنند تا وضعیت گوشی را ارزیابی کنید.
بررسی برنامه‌های ناآشنا
یکی از نشانه‌های واضح هک، وجود برنامه‌هایی است که خودتان نصب نکرده‌اید. به لیست اپلیکیشن‌های نصب‌شده در تنظیمات گوشی بروید و برنامه‌های ناآشنا را بررسی کنید. گاهی هکرها برنامه‌های جاسوسی را با نام‌های مشابه اپلیکیشن‌های معتبر نصب می‌کنند. اگر برنامه‌ای مشکوک دیدید، فوراً آن را حذف کنید، اما مراقب باشید که برنامه‌های سیستمی گوشی را حذف نکنید.
چک کردن رفتارهای غیرعادی
آیا پیام‌هایی از گوشی شما ارسال شده که خودتان نفرستاده‌اید؟ یا تماس‌هایی در تاریخچه دارید که به یاد ندارید؟ این‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از هک باشند. همچنین، اگر برنامه‌ها خودبه‌خود باز یا بسته می‌شوند یا تنظیمات گوشی بدون دخالت شما تغییر می‌کند، احتمالاً مشکلی وجود دارد.
راه‌های رفع هک یا شنود گوشی
اگر مطمئن شدید که گوشی شما هک شده یا در معرض خطر است، نگران نباشید. با چند اقدام ساده می‌توانید امنیت دستگاه خود را بازیابی کنید و از اطلاعاتتان محافظت کنید.
حذف برنامه‌های مشکوک
اولین قدم، حذف هرگونه اپلیکیشن مشکوک است. به حالت امن (Safe Mode) گوشی بروید تا برنامه‌های شخص ثالث غیرفعال شوند، سپس اپلیکیشن‌های ناآشنا را حذف کنید. برای ورود به حالت امن، معمولاً باید دکمه پاور را نگه دارید و گزینه Safe Mode را انتخاب کنید. این کار از اجرای برنامه‌های مخرب جلوگیری می‌کند.
به‌روزرسانی سیستم‌عامل و برنامه‌ها
هکرها اغلب از آسیب‌پذیری‌های قدیمی سیستم‌عامل یا اپلیکیشن‌ها سوءاستفاده می‌کنند. مطمئن شوید که سیستم‌عامل اندروید یا iOS شما به‌روز است. به تنظیمات گوشی بروید و بخش به‌روزرسانی نرم‌افزار را چک کنید. همچنین، تمام برنامه‌های خود را از فروشگاه‌های معتبر مثل Google Play یا App Store به‌روزرسانی کنید.
استفاده از آنتی‌ویروس معتبر
نصب یک آنتی‌ویروس قابل اعتماد می‌تواند به شناسایی و حذف بدافزارها کمک کند. اپلیکیشن‌های آنتی‌ویروس مثل Avast، Kaspersky یا Malwarebytes می‌توانند گوشی شما را اسکن کنند و تهدیدات را از بین ببرند. پس از نصب، یک اسکن کامل انجام دهید و دستورالعمل‌های اپلیکیشن را دنبال کنید.
پیشگیری از هک و شنود در آینده
بعد از رفع مشکل، مهم است که اقداماتی انجام دهید تا گوشی شما در آینده امن بماند. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، و با چند عادت ساده و حتی کد لغو شنود گوشی می‌توانید خطر هک را به حداقل برسانید.
دانلود از منابع معتبر
هرگز اپلیکیشن‌ها را از منابع ناشناخته یا لینک‌های مشکوک دانلود نکنید. فروشگاه‌های رسمی مثل Google Play یا App Store معمولاً اپلیکیشن‌ها را قبل از انتشار بررسی می‌کنند. اگر مجبور به دانلود از جای دیگر شدید، ابتدا فایل را با آنتی‌ویروس اسکن کنید.
استفاده از رمزهای قوی و احراز هویت دو مرحله‌ای
برای حساب‌های مهم مثل ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های بانکی، از رمزهای قوی و منحصربه‌فرد استفاده کنید. همچنین، فعال کردن احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) می‌تواند لایه امنیتی اضافی ایجاد کند. این کار باعث می‌شود حتی اگر رمز شما لو برود، هکرها نتوانند به‌راحتی به حساب‌هایتان دسترسی پیدا کنند.
غیرفعال کردن اتصالات غیرضروری
اتصالات بلوتوث و وای‌فای اگر بدون نظارت فعال باشند، می‌توانند راهی برای نفوذ هکرها باشند. وقتی از این اتصالات استفاده نمی‌کنید، آن‌ها را خاموش کنید. همچنین، از اتصال به شبکه‌های وای‌فای عمومی بدون VPN اجتناب کنید، چون این شبکه‌ها اغلب ناامن هستند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
اگر با وجود انجام تمام مراحل بالا، همچنان احساس می‌کنید گوشی شما مشکل دارد یا اطلاعات حساسی مثل حساب‌های بانکی در خطر است، بهتر است به یک متخصص امنیت سایبری مراجعه کنید.
آن‌ها می‌توانند گوشی شما را به‌صورت حرفه‌ای بررسی کنند و هرگونه بدافزار پیچیده را حذف کنند. همچنین، اگر فکر می‌کنید هک به‌صورت هدفمند انجام شده (مثلاً شنود توسط شخص خاصی)، این موضوع را با مراجع قانونی در میان بگذارید.
بازگرداندن به تنظیمات کارخانه
در موارد شدید، بازگرداندن گوشی به تنظیمات کارخانه (Factory Reset) می‌تواند آخرین راه‌حل باشد. این کار تمام داده‌ها و برنامه‌های گوشی را پاک می‌کند، بنابراین ابتدا از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان تهیه کنید. برای ریست، به تنظیمات گوشی بروید و گزینه بازنشانی کارخانه را انتخاب کنید. پس از ریست، گوشی را مثل یک دستگاه جدید راه‌اندازی کنید و اقدامات امنیتی را از ابتدا اعمال کنید.
امنیت گوشی در دستان شماست
هک یا شنود گوشی می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما با شناسایی علائم و اقدام به‌موقع، می‌توانید از اطلاعات خود محافظت کنید. از بررسی مصرف باتری و داده تا حذف برنامه‌های مشکوک و استفاده از آنتی‌ویروس، این مراحل به شما کمک می‌کنند تا امنیت گوشی‌تان را بازیابی کنید.
مهم‌تر از همه، با عادات امنیتی مثل دانلود از منابع معتبر و استفاده از رمزهای قوی، می‌توانید از مشکلات آینده جلوگیری کنید. گوشی شما کلید دنیای دیجیتال شماست، پس با کمی دقت، آن را امن نگه دارید.
