چطور بفهمیم روی سیستم‌مون ویروس یا تروجان نصب شده و چطور حذفش کنیم؟

در دنیای دیجیتال امروز، امنیت سیستم‌های کامپیوتری بیش از همیشه اهمیت پیدا کرده است. ویروس‌ها و تروجان‌ها از جمله تهدیدهای رایج هستند که می‌توانند عملکرد دستگاه را مختل کنند، اطلاعات شخصی را به خطر بیندازند یا حتی دسترسی غیرمجاز به سیستم فراهم کنند.

اگر احساس می‌کنید سیستم ویندوزتان کند شده یا رفتارهای غیرعادی نشان می‌دهد، ممکن است با یک عفونت روبرو باشید. در این مقاله، به‌طور کامل به علائم، روش‌های تشخیص و حذف این تهدیدها می‌پردازیم تا بتوانید با اطمینان سیستم خود را ایمن نگه دارید.

علائم رایج ویروس و تروجان در ویندوز

تشخیص زودهنگام عفونت می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند. ویروس‌ها برنامه‌های مضری هستند که خود را تکثیر می‌کنند، در حالی که تروجان‌ها با ظاهر بی‌ضرر، درهای پشتی باز می‌کنند تا مهاجمان وارد شوند. این تهدیدها در سال ۲۰۲۵ با پیشرفت هوش مصنوعی، پیچیده‌تر شده‌اند و علائم‌شان گاهی پنهان می‌ماند.

نشانه‌های عملکردی سیستم

یکی از شایع‌ترین علائم، کند شدن ناگهانی سیستم است. برنامه‌ها ممکن است فریز شوند، زمان لودینگ طولانی شود یا سیستم بدون دلیل کرش کند.

افزایش ترافیک اینترنت بدون استفاده زیاد از مرورگر هم نشانه‌ای از فعالیت پس‌زمینه تروجان‌هاست که داده‌ها را ارسال می‌کنند. همچنین، اگر صفحه اصلی مرورگر بدون اجازه تغییر کند یا پاپ‌آپ‌های تبلیغاتی ناخواسته ظاهر شوند، احتمال عفونت بالاست.

نشانه‌های امنیتی و رفتاری

پیام‌های غیرمنتظره مانند هشدارهای جعلی ویروس یا ایمیل‌های ارسالی ناخواسته از حساب شما، از دیگر علائم هستند. فایل‌های ناشناخته در فولدرها، مصرف بالای CPU بدون برنامه باز یا حتی خاموش شدن ناگهانی سیستم، می‌تواند به تروجان‌های جاسوسی اشاره کند. در موارد پیشرفته، ممکن است حساب‌های بانکی یا اطلاعات شخصی در معرض خطر قرار گیرند.

روش‌های تشخیص دقیق ویروس و تروجان

قبل از حذف، باید مطمئن شوید که عفونت وجود دارد. تشخیص بدون ابزار مناسب می‌تواند زمان‌بر باشد، اما با روش‌های ساده می‌توانید شروع کنید. در ویندوز ۱۱ و ۱۰، ابزارهای داخلی کمک‌کننده هستند، اما برای دقت بیشتر، از اسکنرهای خارجی استفاده کنید.

استفاده از ابزارهای داخلی ویندوز

ابتدا، Task Manager را باز کنید (Ctrl + Shift + Esc) و فرآیندهای مشکوک را بررسی کنید. اگر فرآیندی با مصرف بالای منابع و نام ناشناخته دیدید، آن را متوقف کنید.

سپس، از Windows Security برای اسکن سریع استفاده کنید: به Settings > Update & Security > Windows Security بروید و Virus & threat protection را انتخاب کنید. این ابزار می‌تواند تهدیدهای رایج را شناسایی کند، هرچند برای تروجان‌های پیشرفته، ممکن است نیاز به اسکن عمیق‌تر باشد.

اسکن با نرم‌افزارهای تخصصی

برای تشخیص دقیق‌تر، از ابزارهایی مثل Malwarebytes یا ESET Online Scanner استفاده کنید. این برنامه‌ها فایل‌های پنهان و رجیستری را بررسی می‌کنند. مثلاً، در Malwarebytes، حالت اسکن سفارشی را انتخاب کنید تا rootkit‌ها را هم پیدا کند. اگر سیستم در حالت عادی اسکن نمی‌شود، به حالت امن بوت کنید تا فرآیندهای مضر بارگذاری نشوند.

مراحل گام به گام حذف ویروس و تروجان

حذف عفونت نیاز به رویکرد سیستماتیک دارد. ابتدا سیستم را از اینترنت قطع کنید تا گسترش تهدید جلوگیری شود. سپس، مراحل را دنبال کنید تا بدون از دست دادن داده‌ها، مشکل حل شود.

بوت در حالت امن و پشتیبان‌گیری

حالت امن ویندوز (Safe Mode) اجازه می‌دهد سیستم بدون برنامه‌های غیرضروری شروع شود. برای ورود، هنگام بوت Shift را نگه دارید و Troubleshoot > Advanced options > Startup Settings > Restart را انتخاب کنید، سپس گزینه ۴ را بزنید. قبل از هر کاری، از فایل‌های مهم پشتیبان بگیرید – از OneDrive یا درایو خارجی استفاده کنید. این کار ریسک از دست رفتن داده‌ها را کم می‌کند.

اجرای اسکن کامل و حذف دستی

پس از ورود به حالت امن، Windows Defender را به‌روزرسانی کنید و اسکن کامل (Full Scan) را اجرا کنید. اگر تهدیدی پیدا شد، آن را قرنطینه یا حذف کنید.

برای تروجان‌های مقاوم، Malwarebytes را دانلود و نصب کنید – نسخه رایگان آن برای اسکن و حذف کافی است. پس از اسکن، فایل‌های قرنطینه‌شده را بررسی کنید و اگر مطمئن نیستید، آن‌ها را حذف کنید. در نهایت، رجیستری را با ابزارهایی مثل CCleaner پاکسازی کنید، اما مراقب باشید زیرا تغییرات اشتباه می‌تواند سیستم را ناپایدار کند.

بررسی و پاکسازی مرورگرها

تروجان‌ها اغلب از طریق مرورگرها وارد می‌شوند. در Chrome، به Settings > Reset settings بروید و داده‌های مرور را پاک کنید. افزونه‌های ناشناخته را حذف کنید و DNS را به ۸.۸.۸.۸ تغییر دهید تا اتصالات مشکوک مسدود شود. پس از همه این‌ها، سیستم را ریستارت کنید و دوباره اسکن کنید تا مطمئن شوید عفونت کاملاً رفته است.

بهترین ابزارهای رایگان برای حذف malware در ۲۰۲۵

در سال ۲۰۲۵، ابزارهای رایگان زیادی برای مقابله با تروجان‌ها وجود دارد. انتخاب درست بستگی به نوع تهدید دارد، اما اولویت با نرم‌افزارهایی است که به‌روزرسانی مداوم دارند و نرخ تشخیص بالایی نشان می‌دهند.

Malwarebytes به عنوان ابزار اصلی

Malwarebytes یکی از بهترین گزینه‌های رایگان است که تروجان‌ها، spyware و adware را با دقت ۱۰۰ درصدی شناسایی می‌کند. نسخه رایگان آن اسکن دستی ارائه می‌دهد و برای حذف سریع مناسب است. دانلود آن ساده است و بدون نیاز به نصب کامل، می‌توانید اسکن کنید.

Windows Defender و گزینه‌های مکمل

Windows Defender، که بخشی از ویندوز است، برای حفاظت روزمره عالی عمل می‌کند و در تست‌های ۲۰۲۵، بیش از ۹۹ درصد malwareها را حذف کرده است. برای مکمل، از Microsoft Safety Scanner استفاده کنید – این ابزار آفلاین اسکن می‌کند و برای عفونت‌های عمیق ایده‌آل است. AVG Antivirus Free هم گزینه خوبی است که حفاظت واقعی‌زمان بدون تبلیغات آزاردهنده ارائه می‌دهد.

ابزارهای پیشرفته برای کاربران حرفه‌ای

برای تروجان‌های پیچیده، HitmanPro یا Kaspersky Virus Removal Tool را امتحان کنید. این‌ها اسکن ابری دارند و rootkit‌ها را بدون تأثیر بر عملکرد سیستم حذف می‌کنند. Bitdefender Free هم با تشخیص ۱۰۰ درصدی تروجان‌ها، در رتبه‌بندی‌های ۲۰۲۵ برتر است.

پیشگیری از عفونت‌های آینده در ویندوز

حذف عفونت کافی نیست؛ پیشگیری کلیدی است. به‌روزرسانی منظم ویندوز و برنامه‌ها، اولین گام است. از دانلود فایل‌های ناشناخته اجتناب کنید و ایمیل‌های مشکوک را باز نکنید. فعال کردن فایروال و استفاده از VPN برای اتصالات عمومی، ریسک را کم می‌کند.

تنظیمات امنیتی پیشرفته

در Windows Security، Real-time protection را فعال نگه دارید و اسکن‌های خودکار را زمان‌بندی کنید. برای مرورگر، افزونه‌هایی مثل uBlock Origin نصب کنید تا تبلیغات مضر مسدود شوند. پشتیبان‌گیری منظم از داده‌ها با ابزارهایی مثل File History، اطمینان می‌دهد که در صورت عفونت، اطلاعات از دست نمی‌رود.

آموزش و آگاهی کاربران

یادگیری درباره phishing و لینک‌های جعلی، بیش از هر ابزاری مؤثر است. در سال ۲۰۲۵، با افزایش حملات AI-based، همیشه دوبار چک کنید قبل از کلیک. جوامع آنلاین هم منابع خوبی برای به‌روزرسانی دانش هستند.

امنیت سیستم در دستان شماست

تشخیص و حذف ویروس یا تروجان با علائم ساده و ابزارهای رایگان امکان‌پذیر است، اما پیشگیری بهترین دفاع است.

شما میتوانید به کمک بهترین آنتی‌ویروس‌های ۲۰۲۵ به راحتی از شر این بدافزارها خلاص شوید!

با پیروی از مراحل این مقاله، می‌توانید سیستم ویندوز خود را ایمن نگه دارید و از نگرانی‌های امنیتی رها شوید. اگر علائم ادامه داشت، مشورت با متخصص را در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید، یک سیستم سالم پایه‌ای برای بهره‌وری روزانه است.