آیا می‌دانستید که تا سال ۲۰۲۵ بیش از ۷۵ میلیارد دستگاه به اینترنت متصل خواهند شد؟ این آمار حیرت‌انگیز به‌خوبی نشان می‌دهد که دنیای ما به سمت یک شبکه عظیم از اشیای هوشمند در حال حرکت است. اما سؤال مهم اینجاست: آیا امنیت این جهان به‌هم‌پیوسته تضمین شده است؟
کاربر ایرانی که از دوربین هوشمند، مودم، تلویزیون متصل یا حتی کولر گازی اینترنتی استفاده می‌کند، بیشتر از همیشه در معرض تهدیدات سایبری قرار دارد. این مقاله، پاسخی است به دغدغه تو که می‌خواهی هم از فناوری لذت ببری و هم در برابر حملات سایبری ایمن باشی. در ادامه با ما همراه باش تا تهدیدات واقعی اینترنت اشیا در سال ۲۰۲۵ را بشناسیم و برای هر کدام، راه‌حلی کاربردی پیدا کنیم.
وضعیت امنیت اینترنت اشیا در سال ۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، فناوری IoT به جزء جدانشدنی زندگی تبدیل شده است. از خانه‌های هوشمند تا شهرهای هوشمند، همه چیز به اینترنت متصل است. اما این رشد انفجاری با چه چالش‌هایی همراه است؟
- افزایش دستگاه‌های ناایمن ارزان‌قیمت: بازار مملو از ابزارهایی است که بدون حداقل استانداردهای امنیتی تولید می‌شوند.
- پایین بودن آگاهی کاربران نهایی: بسیاری از کاربران ایرانی رمز عبور پیش‌فرض دستگاه‌ها را تغییر نمی‌دهند.
- کمبود به‌روزرسانی‌های امنیتی: سازندگان اغلب پشتیبانی بلندمدت برای محصولات IoT ارائه نمی‌دهند.
- شبکه‌های عمومی و آسیب‌پذیر: اتصال دستگاه‌ها به وای‌فای بدون رمز یا شبکه‌های ناامن، راه نفوذ را باز می‌گذارد.
راهکارهای کاربردی برای کاربران ایرانی
برای مقابله با تهدیدات اینترنت اشیا، راه‌حل‌هایی ساده ولی بسیار مؤثر وجود دارد:
۱. رمز عبور قوی و تغییر آن پس از نصب اولیه
هیچ‌گاه از رمزهای پیش‌فرض استفاده نکنید. رمز شما باید شامل حروف بزرگ، کوچک، عدد و نماد باشد.
۲. استفاده از شبکه وای‌فای مجزا برای دستگاه‌های IoT
دستگاه‌های هوشمند را به یک شبکه جداگانه متصل کنید تا در صورت هک شدن، سایر سیستم‌ها آسیب نبینند.
۳. نصب منظم به‌روزرسانی‌ها و firmware جدید
سازندگان گاهی آپدیت‌های امنیتی ارائه می‌دهند که حفره‌های امنیتی شناخته‌شده را برطرف می‌کند. این به‌روزرسانی‌ها را جدی بگیرید.
۴. خرید محصولات از برندهای معتبر و دارای گواهی امنیتی
در بازار ایران، برخی برندها از نظر امنیت قابل‌اعتمادترند. بررسی نظرات کاربران و منابع آموزشی معتبر می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
رمزهای پیش‌فرض؛ دروازه‌ی باز به خانه هوشمند شما
استفاده از رمز عبور پیش‌فرض یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین اشتباهات کاربران در حوزه اینترنت اشیاست. این رمزها معمولاً در اسناد عمومی سازندگان موجودند و هکرها به راحتی می‌توانند با اسکن شبکه، دستگاه‌های محافظت‌نشده را شناسایی و به آن‌ها نفوذ کنند. بسیاری از حملات گسترده DDoS، دقیقاً از همین طریق صورت گرفته‌اند. برای جلوگیری از این تهدید، باید بلافاصله پس از نصب دستگاه، رمز عبور آن را به یک رمز قوی و اختصاصی تغییر داد.
بدون آپدیت، دستگاه هوشمند شما مثل در قدیمی بدون قفل است
دستگاه‌های هوشمند مانند هر فناوری دیگری، دارای باگ‌ها و آسیب‌پذیری‌هایی هستند که با گذشت زمان کشف می‌شوند. شرکت‌های معتبر، با ارائه به‌روزرسانی‌های firmware، این مشکلات را برطرف می‌کنند. اگر این آپدیت‌ها نصب نشوند، دستگاه شما در برابر حملات جدید بی‌دفاع باقی می‌ماند. کاربران ایرانی باید به‌صورت دوره‌ای وضعیت آپدیت دستگاه‌های خود را بررسی کرده و آن‌ها را به آخرین نسخه به‌روزرسانی کنند؛ به‌ویژه در مودم‌ها، دوربین‌های مدار بسته و دستگاه‌های متصل به خانه‌های هوشمند.
وای‌فای عمومی؛ دام پنهان برای کاربران اینترنت اشیا
وای‌فای عمومی اغلب رمزگذاری ضعیف دارد یا اصلاً رمز ندارد، و این دقیقاً فرصتی طلایی برای هکرهاست. آن‌ها می‌توانند اطلاعات در حال انتقال را شنود کرده یا حتی به خود دستگاه نفوذ کنند. اتصال دستگاه‌های اینترنت اشیا به چنین شبکه‌هایی ریسک سرقت داده، تغییر تنظیمات یا حتی کنترل کامل دستگاه را به همراه دارد. بهترین راه، ایجاد یک شبکه وای‌فای مجزا و رمزگذاری‌شده در منزل یا محیط کار برای دستگاه‌های هوشمند است. این توصیه‌ای است که بارها از سوی متخصصان فارسی‌وب نیز تکرار شده است.
قیمت پایین، امنیت پایین‌تر؟ خطرات خرید دستگاه‌های IoT ارزان
بسیاری از تولیدکنندگان محصولات ارزان‌قیمت به دلیل کاهش هزینه‌ها، استانداردهای امنیتی را نادیده می‌گیرند. این دستگاه‌ها اغلب بدون رمزگذاری قوی، بدون پشتیبانی فنی و بدون به‌روزرسانی عرضه می‌شوند. خرید چنین محصولاتی ممکن است در ابتدا مقرون‌به‌صرفه باشد، اما در بلندمدت به دلیل هک، نقض حریم خصوصی یا حتی آلوده شدن به بات‌نت‌ها، هزینه‌های سنگینی به دنبال دارد. همیشه هنگام خرید، به اعتبار برند، سوابق امنیتی و وجود تیم پشتیبانی توجه داشته باشید.
جمع‌بندی از دیدگاه فارسی‌وب
از نگاه فارسی‌وب، امنیت اینترنت اشیا در ایران نیازمند یک تغییر فرهنگی و رفتاری است. کاربران باید بدانند که امنیت، یک انتخاب نیست، بلکه ضرورت است. تولیدکنندگان داخلی نیز باید مسئولیت بیشتری در ارائه محصولات با استانداردهای ایمن بپذیرند.
فارسی‌وب توصیه می‌کند:
«هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شود، دروازه‌ای بالقوه به اطلاعات شماست. این دروازه را بدون قفل رها نکنید.»
با رعایت همین چند اصل ساده، می‌توان تجربه‌ای امن، لذت‌بخش و مدرن از زندگی دیجیتال داشت.
